بررسی مقایسه ای تحلیل گفتگوی برنامه های زنده ی رادیو ایران و رادیو جوان با رویکرد به زبان معیار در رادیو

همواره یکی از چالشهای پیش روی زبان رادیو، عدم تطابق آن با زبان معیار مورد نظر زبانشناسان و پاسداران زبان بوده است. آنها رادیو و به ویژه رادیو جوان را به علت رویکرد جوان پسندانه و نوگرائی اش در برنامه سازی به نسبت برنامه های سنتی رادیو ایران متهم به زیرپاگذاردن اصول معیار می نمایند در این پژوهش پس از ارائه ی تعاریف و جنبه ی مختلف زبان معیار و تفاوتهای میان گفتار و نوشتار، بررسی های فرازبانشناسانه در زبان رادیو و بر اساس چارچوب نظری کنشهای گفتاری رومن یاکوبسن و منطق گفتگویی میخائیل باختین برای بررسی مقایسه ای گفتگوهای زنده ی دو شبکه ی رادیویی ایران و جوان در فاصله ی روزهای شنبه تا چهارشنبه در دستورکار قرار گرفت. به همین منظور روش تحلیل گفتگو برای این پژوهش انتخاب شد و گفتگوهای ضبط شده هدفمند دو شبکه بر اساس طبقه بندی گفتگوهای جدی، نیمه جدی و صمیمانه در تابستان 90 مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه ی نهایی تحلیلها گویای آن بود که از منظر زبانشناسی اجتماعی، و فلسفه ی عملگرایانه و کاربرد نقشهای زبانی در گفتگوهای جدی دو شبکه، تفاوت محسوسی مشاهده نشد. اما در گفتگوهای نیمه جدی کیفیت کاربرد نقشهای زبانی و رعایت اصول زبانشناسی اجتماعی وفلسفه ی عملگرایانه گفتگوی رادیو جوان از کیفیت بالاتری برخوردار بود. در گونه ی گفتگوهای صمیمانه نیز تنها رادیو جوان از این گونه استفاده می نمود. گفتگویی که با وجود صمیمانه بودن ، نظم موجود در کابرد نقشهای زبانی در آن، دال بر هدفمند بودن آن می کرد . نتیجه نهایی اینکه وجود گونه های گفتاری بیشتر در رادیو جوان، کیفیت بالاتری به گفتگوهای این شبکه از جنبه ی فرازبانشناسی و زبانشناسی اجتماعی تعاملی به نسبت رادیو ایران داده است، لیکن از نظر پاسداران زبان این مسئله بدون در نظر گرفتن گونه های مختلف زبان معیار و تفاوتهای میان گفتار و نوشتار به تخطی از اصول زبان معیار تعبیر می گردد.